Het kan niet meer. Het mag blijkbaar niet meer. Af en toe een stilte. Nog geen seconde, nog geen fractie van een seconde. Interviews met mensen op de radio bijvoorbeeld. De hoeveelheid ‘uhhhh’ is overweldigend. Vraag: “Welke landen zijn er bij betrokken?” Antwoord: “Nou dat zijn uhhhhhhhh, Duitsland, Engeland en uhhhh Nederland natuurlijk.” Waarom toch? Als je nog bedenktijd nodig hebt, waarom wil je die dan persé invullen met geluid? Het is voor luisteraars toch veel prettiger om juist stilte te horen dan? Maakt het ook nog eens spannender en het versterkt de aandacht. Mensen worden nieuwsgierig naar wat er na zo’n stilte volgt.
Onder het mom van alles gaat tegenwoordig sneller en sneller worden soundbites belangrijker dan ooit gevonden. Het is een mythe dat stiltes of pauzes in je verhaal zorgen voor verslappen van de aandacht of dat interviewers in een stilte een mogelijkheid grijpen om een volgende vraag te stellen. Dat gebeurt alleen als de geïnterviewde in snel tempo bijvoorbeeld bezig is met een waslijst aan argumenten. Dan is interruptie logisch. Hier geldt het oude credo: kwaliteit boven kwantiteit. Liever een of twee krachtige steekhoudende argumenten dan een hele lijst.
Juist de strategische stiltes maken een verhaal interessanter en dat ene argument krachtiger. Een interviewer heeft meer aan een afgerond, kort antwoord waar een stilte op volgt dan een doorratelende geïnterviewde. Iedere spreker, voor de klas, op een seminar, congres of wat voor zaal dan ook kan je vertellen dat het veel leuker is om te spreken met af en toe een stilte, om reactie in het publiek te ontlokken of om het argument kracht bij te zetten. Denk hierbij ook aan de cliffhangers in Hollywood films. Stilte is geen vijand, maar een van je grootste vrienden om impact te maken
Wij trainen mensen in het spreken voor groepen en spreken op radio en televisie. Tijdens de oefeningen geforceerd stiltes laten vallen op mooie plekken in zinnen, voor antwoorden, na de mooie oneliner etc.: het werkt voor iedereen verademend. Even nadenken om je antwoord echt mooi rond te formuleren. Het geeft niet alleen rust in een gesprek, maar het maakt het gesprek als vanzelf boeiender.
Ach, het is al zo oud als de weg naar Keulen: Spreken is zilver, zwijgen is goud.